시인 윤동주
윤동주는 20세기 초반 한민족이 힘든 역사를 견뎌내고 얻은 진주 같은 시인입니다.
학창시절
윤동주는 1917년 중국 길림성(吉林省) 화룡현(和龍縣) 명동촌(明東村)에서 태어나 1931년 용정(龍井)으로 이사해 청소년기를 보냈다. 그의 증조부는 1886년경 함경북도 회령에서 북간도로 집단 이주해 가서 한인 마을을 세운 개화기 민족주의 지식인이고, 그의 외삼촌인 김약연은 한학자이자 독립지사로서 윤동주에게 <시경>을 가르쳤다. 당시 북간도에서는 조선 민족주의와 기독교 보급 운동이 결합된 신앙공동체가 교육 사업을 주도하고 있었다. 이러한 분위기에서 자란 윤동주는 어렸을 때부터 기독교 신앙과 문학 전통에 익숙하였다.
전기에 따르면 윤동주의 아버지는 아이들에게 '해환, 달환, 별환'이라는 아명을 지어 불렀다. 그의 시에 '하늘, 바람, 별, 태양, 달' 등 자연이 많이 등장하는 데에는 북간도 이민 2세대로서 북경과 도쿄에서 유학하고 돌아와 교원 생활을 한 아버지의 민족주의가 영향을 미쳤다. 서울에서 발행되는 어린이 잡지들을 구독해 볼 만큼 경제적으로 여유가 있었던 유년시절의 그는, 아버지의 바람대로 해처럼 눈부시고 행복한 아이였을 것이다.
청소년 시절의 윤동주는 학교 축구선수로 뛸 만큼 활동적이었고 재봉질을 하여 유니폼에 이름을 새길 정도로 손재주가 뛰어났으며 교내 웅변대회에서 1등을 할 정도로 말솜씨가 뛰어났다. 또한 기하학 등 수학을 잘 했고 교내 잡지를 펴 내기 위해 밤늦게까지 등사mimeograph 글씨를 쓸 정도로 적극적인 성격이었으며 그림에도 소질이 있었다. 만 17세 생일을 앞둔 1934년 크리스마스 이브부터 그는 시를 작성한 날짜를 적어 보관하면서 시인의 꿈을 키웠다. 김동환의 <국경의 밤>, <정지용 시집>, 백석의 <사슴>, <영랑 시집>, 이상의 작품, 서정주의 <화사집> 등을 스크랩하여 정독하거나 필사했으며 일어판 세계문학전집을 읽었다. 용정 외가에서 동요 시인 강소천을 만난 경험도 윤동주의 동시 창작에 영향을 미쳤을 것으로 보인다.
윤동주가 다닌 연희전문학교는 선교사가 만든 기독교 학교이고, 학교 주변에도 선교사가 만든 대학교와 교회들이 많아서 기독교 문화는 늘 그에게 친숙했다. 고향에서 여름성경학교 교사(용정북부교회)로 활동하였고 학기 중에는 협성교회(이화여전) 영어 성서 반에도 다녔다. 또한 그는 프랑스어를 독학하면서 릴케, 발레리, 지드, 키에르케고르 등의 작품을 탐독하였다. 하지만 1941년 졸업을 앞두고 그의 진로 고민은 더욱 커졌다. 현세적 국권을 되찾기 위해 고종사촌처럼 무력 투쟁을 할 것인가, 내세적 국가 건설을 위해 신앙 생활에만 힘쓸 것인가, 아니면 신학문을 한 지식인으로서 전문직에 종사할 것인가. 이러한 고민은 그가 졸업을 앞두고 직접 골라 묶은 시집, <하늘과 바람과 별과 시>에 수록된 19편의 시 곳곳에서 찾아 볼 수 있다.
学生时期
尹东柱1917年出生于中国吉林省和龙县东明村，1931年移居到龙井并在龙井度过了青少年时光。他的曾祖父1886年从咸镜北道会宁移居北间岛建立韩人村落，是开化期民族主义的知识分子。他的舅舅金躍淵是著名的汉学者和独立志士，向尹东柱教授了《诗经》的篇章。在当时的北间岛，朝鲜民族主义和基督教的普及运动相结合的信仰共同体教育事业正处于主导地位。在这样的潮流之下成长的尹东柱从小时候就受到基督教信仰和文学传统的耳濡目染。
根据传记记载，尹东柱的父亲给儿子们起了"日焕（由于韩文多义词中国国内多翻译为海焕），月焕，星焕"的乳名。尹东柱作为北间岛二代移民，诗中所写的"天空，风，星星，太阳，月亮"等意象，也深受曾在北京和东京留学归来执教的父亲民主主义思想的影响。父亲的进步思想也深深影响了尹东柱，使他在幼年时代能够拥有订阅阅读首尔发刊出版的儿童读物的机会，尹东柱也如父亲所愿度过了闪闪发光而又十分幸福的幼年时期。
青少年时期的尹东柱十分活跃，曾经是学校的足球选手,并且心灵手巧，能将 自己的名字绣在制服上面。尹东柱还拥有卓越的口才，曾在学校的辩论比赛中拔得头筹。除此之外，他还擅长数学几何，曾为了出版校内杂志用滚筒油印机手写油印直至深夜，也极富绘画才能。从17岁周岁生日之前的平安夜开始，尹东柱开始记录下自己诗歌创作的时间并细心保管，为自己的诗歌梦想而默默努力。尹东柱将金东焕的《国境之夜》，《郑芝溶诗集》，白石的《鹿》，《英灵诗集》，李箱的作品,徐廷柱的《花蛇集》等作品做成剪报收集并细细品读，同时也精读了日文版的《世界文学全集》。在龙井外公家与童谣诗人姜小泉见面的经历也给尹东柱的童诗创作带来了很大影响。
尹东柱所就读的延禧专门学校是传教士创办的基督教学校，学校周围有许多传教士建立的学校和教会，在这样的环境氛围之下，基督教文化给尹东柱带来了极大的影响。尹东柱曾在家乡的夏季圣经学校（龙井北部教会）担任教师，在学期中曾在协成教会（梨花女子专门学校）的圣书班进行学习。同时他自学法语,阅读了里尔克，瓦雷里，纪德，索伦·克尔凯郭尔等名家的著作。但是，在1941年，马上就要毕业的尹东柱对自己的前途感到十分迷茫。是着眼现况，为收复国家主权而像自己的表亲一样投入武力斗争？还是为了新的国家的建设而专注于信仰生活？又或者作为做新学问的学者从事相关专门工作？ 这些对于前途的思考透露在他在毕业前夕所编选的诗集《天空，风，星星与诗》19篇诗作的字里行间。
学生時代
尹東柱は1917年中国吉林省和龍県明東村に生まれ、1931年龍井に移り、青年期を過ごした。 彼の曽祖父は1886年頃、咸鏡北道 會寧から北間島へ集団移住し、朝鮮人村を築いた開化期の民族主義知識人であり、彼の母方のおじである金躍淵は漢学者であり、独立支持者として尹東柱に『詩経』を教えた。 当時、北間島では朝鮮民族主義とキリスト教の普及活動が同時に行われる、信仰共同体が教育事業を主導していた。 こうした雰囲気の中で育った尹東柱は、幼い頃からキリスト教信仰と文学伝統に親しんでいた。
伝記によれば、尹東柱の父は子どもたちに「海煥」「達煥」「ピョルファン」という幼名をつけて呼んでいた。 彼の詩に「空、風、星、太陽、月」といった自然が多く登場するのには、北間島移民２世として北京及び東京での留学から戻り、教員生活をした父の民族主義が影響してのことであった。ソウルで発行されている子供用雑誌を購読できるくらい経済的に余裕があった幼少期の彼は、父の望みどおり、太陽のようにまぶしく、幸福な子どもであったはずだ。
青年時代の尹東柱は、学校でサッカー選手としてかけ回るほど活動的であり、また裁縫をしてユニフォームに名前を縫い付けるほど手先が器用であり、校内の弁論大会では１位になるほど弁が立った。 また、幾何学など数学にも長けており、校内雑誌を広めるため、夜遅くまで謄写版を使って字を書くほど積極的な性格であり、絵にも素質があった。 満17歳の誕生日を控えた、1934年のクリスマスイブから彼は詩を書いた日付を書いて保管しながら、詩人という夢を育んだ。 金東煥の『国境の夜』、『鄭芝溶詩集』や白石の『鹿』『永郎詩集』、以上の作品、徐延柱の『花蛇集』などをスクラップし、精読したり筆写したりし、日本語版の世界文学全集を読んだ。 龍井にある母の実家で童謡詩人であった、姜小泉に会った経験も、尹東柱の児童詩の創作に影響を及ぼしていたようだ。
尹東柱が通った延禧専門学校（現：延世大学）は宣教師が建てたキリスト教学校であり、学校の周辺にも宣教師が建てた大学と教会が多かったため、キリスト教文学は彼にとって常に近い存在であった。 故郷にてサマーキャンプの教師（龍井北部教会）として活動し、学期間には合成教会（梨花女子専門学校）にて英語の聖書クラスにも通った。 また彼はフランス語を独学しながらリルケや、ヴァレリー、ジッドそしてキュルケゴールなどの作品を読みふけった。 しかしながら1941年に卒業を控え、彼は進路についてさらに悩むようになった。現世的国権を取り戻すため、先祖のように武力闘争をするか、内省的な国家建設のため、信仰生活にのみ努力をするか、それとも神学の門を一知識人として専門職に従事しようか。 こうした悩みは彼が卒業を控え、直接選定してまとめた詩集『空と風と星と詩』に収録された19編の詩の至る所で探すことができる。
School Days
Yoon Dong Ju was born in 1917 in Myungdong Village, Hualong County, Jilin Province, China. He moved to Lungching in 1931 and spent his adolescence. His great grandfather was an intellectual nationalist who moved from Hoeryong, North Hamgyong, North Hamgyong Province to North Gando and built up a Korean village in 1886, and his uncle, Kim Yak Yeon, who taught the Book of Ods to Yoon, was a scholar of the Chinese and independence activist. At that time, a community of beliefs, which combined Korean nationalism and Christianism, led the education business in North Gando. Growing up in such a social atmosphere, he had been accustomed to the Christianism and literature since his childhood.
According to his biography, Yoon Dong Ju's father called his children "Hae(sun)-hwan, Dal(moon)-hwan, Byul(star)-hwan". The nationalism of his father, who studied in Beijing and Tokyo and came back to be a teacher as a second-generation immigrant of North Gando, affected Yoon Dong Ju to write many poems with poetic materials from nature such as sky, wind, star, sun, and moon. In his childhood, he was affordable enough to subscribe magazines for children published in Seoul. He might have been a happy and shiny child like the sun as his father desired.
When Yoon Dong Ju was a teenager, he was active enough to become a soccer player in school. He was so handy that he was able to sew his name on his uniform, and so good at speaking that he could win the first prize at the school speech contest. He was also good at Mathematics such as geometry, and active enough to write mimeograph until late at night to publish the school magazine. He had a talent in drawing, too. Since Christmas Eve in 1934, he had written poems and dreamt of becoming a poet. He scrapped many literatures like
Yeon-hee college, which Yoon Dong Ju attended, was a Christian school founded by a missionary. As there were many universities and churches founded by missionaries around his school, so he was always familiar with Christian culture. In the hometown, he worked as a teacher in Vacation Bible School and during the semester he also went to the Hyup-sung Church to study the Bible in English. In addition, he taught himself French and read works of people like Rilke, Valerie, Gide, and Kierkegaard. However, his concerns about his future career became bigger ahead of graduation. He could not easily decide whether he would protest against Japan to retrieve the national sovereignty like his cousin, devote himself to religious life, or have a professional job as an intellectual who studied theology. This dilemma can be found throughout 19 poems in his poetry, "The Sky, the Wind, the Stars, and the Poetry."
L'éducation scolaire
Yoon Dong Ju est né en 1917 au village de Myungdong, de la préfecture de Hualong, province de Jilin, en Chine. Il a déménagé vers Lungching en 1931 et y a passé son adolescence. Son arrière-grand-père était un intellectuel nationaliste qui venait de Hoeryong, du nord de Hamgyeong et s'est installé au nord de Gando pour y construire un village coréen en 1886. Son oncle, Kim Yak Yeon, qui avait enseigné le « livre des poésies » à Yoon était un activiste indépendantiste et spécialisé dans les études chinoises. A cette période, dans le nord de Gando, le mélange entre le nationalisme et le christianisme représentaient les principaux traits de l'éducation scolaire. C'est dans cette atmosphère qu'a vécu Yoon Dong Ju qui a été habitué au christianisme et à la littérature dès sa plus tendre enfance.
Si l'on en croit sa biographie, le père de Yoon Dong Ju a d'abord nommé ses enfants Hae (soleil) Hwan, Dal (lune) Hwan, Byul (étoile) Hwan. Dans ses poésies, son attirance, pour le ciel, le vent, les étoiles, le soleil, la lune et autres éléments tirés de la nature, viennent en partie de l'influence de son père. Le père avait étudié à Bejing, et Tokyo et était revenu en tant que professeur immigrant de la seconde génération du nord de Gando. Il pouvait offrir à son fils les magazines pour enfants publiés à Séoul et lui a certainement offert une enfance heureuse et radieuse, comme le soleil et comme il le désirait en lui attribuant ce surnom pour l'enfance.
Quand Yoon Dong Ju était adolescent, il se préparait à devenir un grand joueur de football dans son école. Il était bricoleur et était capable de coudre son nom sur son uniforme. Il était aussi doué avec les mots et a remporté le premier prix a un concours de l'école. Il était aussi bon en mathématique, comme la géométrie et veillait tard le soir, pour publier le magazine de l'école avec l'aide d'un mimographe. Il savait aussi dessiner. Depuis Noël de l'année 1934, il écrivait des poèmes et rêvait de devenir poète. Il collectionnait des coupures des textes écrits par Kim Dong Hwan, Baek Suk, Seo Jung Ju, etc. Il les lisait et parfois les recopiait. Il a aussi lu une série complète sur la littérature mondiale, en japonais. Sa rencontre avec le poète pour enfants Jang So Cheon, à Lingching, semble avoir beaucoup influencé ses poèmes.
L'établissement Yeon-Hee que fréquentait Dong Ju était un établissement chrétien fondé par un missionnaire. Il y avait beaucoup d'universités et d'églises fondées par des missionnaires aux alentours donc il était très familier avec la culture chrétienne. Dans sa ville natale, il a donné des cours pendant les vacances scolaires sur l'enseignement de la Bible et pendant les périodes scolaires, il est même allé à l'église de Hyup-sung pour étudier la bible en anglais. En plus de cela, il apprenait de manière autodidacte le français et lisait des œuvres écrites par des personnes comme Rilke, Valerie Gide, et Kierkegaard. Plus la fin des études approchait, plus son inquiétude concernant son avenir grandissait. Il hésitait entre devenir comme son cousin un combattant contre la souveraineté japonaise, un religieux, ou un intellectuel étudiant la théologie. On retrouve ce dilemme dans 19 de ses poèmes, du recueil intitulé « le ciel, le vent, les étoiles et la poésie ».
Сурч байх үе
Юүн Дун Жү 1917 онд Хятадын Гирим аймгийн Хэлун хотын Мён Дун тосгонд төрсөн бөгөөд 1931 онд Юун Жон руу нүүснээр тэндээ өсвөр насаа өнгөрөөжээ. Түүний элэнц өвөг 1886 онд Хам Кён Бүг аймгийн Хэлунаас хойд Ганду руу хэсэг бүлгээрээ нүүн очиж, солонгос иргэдийн тосгоныг үүсгэсэн ардчилал цэцэглэлтийн үеийн сэхээтэн хүн байв. Түүний нагац Ким Яг Ён нь нанхиад судлаач төдийгүй тусгаар тогтнолын төлөө зүтгэж явсан эх оронч байсан ба Юүн Дун Жүд Күнзийн "Шүлэглэлт ном"-ыг зааж сургасан байна. Тухайн үед хойд Гандуд Чусоны үндсэрхэг үзэлт болон Христийн шашныг түгээх хөдөлгөөнүүд эвсэн нийлж, тэдгээр сүсэг бишрэл нэгдсэн хүмүүс боловсролын үйл ажиллагааг удирдаж байжээ. Ийм уур амьсгал бүхий орчинд өссөн Юүн Дун Жү бага наснаасаа л эхлэн Христийн шашин болон уран зохиолын уламжлалд татагдсан байв.
Түүний намтарыг сөхөн үзэхэд, Юүн Дун Жүгийн аав хүүхдүүдээ бага балчир байхад нь "Хэ(нар) Хуан(гэрэл), Даль(сар) Хуан(гэрэл), Бёль(од) Хуан(гэрэл)" гэж дууддаг байжээ. Түүний шүлгийг уншихад "тэнгэр, салхи, од, нар, сар" гэх зэрэг байгалийн талаар гарах нь олонтоо байдаг. Энэ нь хойд Ганду нутагт амьдрахаар ирсэн хоёр дахь үеийн цагаач төдийгүй Бээжин, Токио зэрэг хотод сурч ирээд багшилж байсан аавынх нь үндсэрхэг үзлийн нөлөө байв. Сөүл хотод хэвлэгдэн гарч байсан хүүхдийн сэтгүүлүүдийг захиалан үзэхүйц хэмжээнд эдийн засгийн хувьд бололцоотой байсан хүүхэд ахуй цагтаа тэрээр аавынхаа хүсэж байснаар нар шиг гэрэлтэж, аз жаргалаар дүүрэн хүүхэд байсан байх.
Өсвөр насандаа Юүн Дун Жү идэвхтэй, хөдөлгөөнтэй хүүхэд байсан нь сургуулийнхаа хөл бөмбөгийн тамирчин болоход нөлөөлж, оёдлын машинаар дүрэмт хувцсан дээрээ нэрээ оёх хэмжээний гарын ур дүй маш сайн байсан төдийгүй сургуулийнхаа уран уншлагын тэмцээнд нэгдүгээр байранд орж байсан нь түүнийг ярианы ур дүй ч сайтай байсныг илтгэнэ. Түүнчлэн геометр гэх тоон ухаанд маш гаргууд байсан ба сургуулийнхаа сэтгүүлийг гаргахын тулд шөнөжин сийрүүлэн бичлэг хийж байснаас үзэхэд аливаад их идэвхтэй, мөн зургийн авьяастай байжээ.17 насны төрсөн өдөр ойртож байсан 1934 оны зул сарын өмнөх өдрөөс эхлэн тэрээр шүлэг найргаа бичсэн он сар өдрөө тэмдэглэн хадгалах болсон ба түүний яруу найрагч болох мөрөөдөл ийнхүү эхэлж байжээ. Ким Дун Хуаны "Хилийн шөнө", "Жон Жи Юуны яруу найргийн эмхэтгэл", Бэг Согийн "Буга", "Ён Наны яруу найргийн эмхэтгэл", Со Жон Жүгийн "Яруу найргийн эмхэтгэл" гэх зэрэг бүтээлийг хайчлан авч цуглуулж, тэдгээр бүтээлүүдээ анхааралтай унших юмуу сийрүүлэн бичдэг байсан төдийгүй япон хэл дээрх дэлхийн уран зохиолын бүрэн эмхэтгэлийг уншдаг байв. Юун Жон дахь нагацындаа хүүхдийн дууны яруу найрагч Кан Су Чонтой уулзсан явдал нь түүнийг хүүхдэд зориулсан шүлэг бичихэд нөлөөлсөн байж болох юм.
Юүн Дун Жүгийн сурч байсан Ёнхый мэргэжлийн сургууль нь авралын зар түгээгчийн байгуулсан Христийн сургууль байсан бөгөөд мөн сургуулийн орчинд авралын зар түгээгчдийн байгуулсан их сургууль болон сүм их байсан тул Христийн шашны соёл түүнд ойр дотно байв. Тэрээр нутагтаа зуны Библийн сургуульд багш(Юун Жоны хойд сүм)-аар ажиллаж байсан бөгөөд улирлын дундуур Хёб Сон сүм(Ихва эмэгтэйчүүдийн мэргэжлийн сургууль)-ийн англи хэл дээрх Библийн уншлагын ангид сурдаг байв. Мөн франц хэлийг бие даан сурч Рильке, Валери, Жид, Кьеркегор зэрэг зохиолчдын бүтээлийг шимтэн уншдаг байжээ. Гэвч тэрээр 1941 онд сургуулиа төгсөх дөхөх болоход өөрийн хойшдын зам мөрийн талаар илүү их санаашрах болов. Энэ насны амьдралын төрийн эрхийг дахин олж авахын төлөө авга эгчийн хүү шиг зэвсэгт тэмцэл хийх үү аль эсвэл хойд насны амьдралын улс орныг бүтээхийн тулд сүсэг бишрэлийн амьдралд хүчээ зориулах уу, эс бөгөөс орчин үеийн эрдэм ухаанд суралцсан сэхээтэн хүний хувьд мэргэжлийн дагуу үлдсэн амьдралаа зориулах уу гэх зэргээр санаашрах болсон бөгөөд төгсөхөөсөө өмнө сонгож багцалсан яруу найргийн эмхэтгэл болон "Тэнгэр ба салхин, одод хийгээд шүлэгс" түүвэрт нийтлэгдсэн 19 шүлгүүдээс нь түүний санаашралыг олж уншиж болох юм.
Thời đi học
Yoon Dong-ju sinh năm 1971 tại làng Minh Đông (明東村), huyện Hoà Long (和龍縣), tỉnh Cát Lâm (吉林省), Trung Quốc và đã chuyển đến Long Tỉnh (龍井), nơi ông trải qua thời niên thiếu của mình, vào năm 1931. Ông cố của Yoon Dong-ju là một trí thức theo chủ nghĩa dân tộc đã xây dựng cộng đồng người Hàn sau khi di cư tập thể từ Hội Ninh tỉnh Bắc Hàm Kinh đến Bắc Gian Đảo vào năm 1886. Cậu của Yoon Dong-ju, Kim Jak-yeon vừa là một nhà nghiên cứu Hán học vừa là một người đấu tranh độc lập đã dạy
Theo tiểu sử, cha của Yoon Dong-ju đã gọi các con của mình bằng các biệt danh 'Hae-hwan, Dah-han, Ya-hwan'. Là thế hệ nhập cư thứ hai đến Bắc Gian Đảo, những miêu tả tự nhiên trong thơ cảu ông như 'bầu trời, ngọn gió, ngôi sao, mặt trời, mặt trăng' là do ảnh hưởng từ người cha theo chủ nghĩa dân tộc làm giáo viên sau khi du học ở Bắc Kinh và Tokyo như là một thế hệ nhập cư thứ hai đến từ Bắc Gian Đảo. Việc đủ khả năng đặt mua những tạp chí dành cho trẻ em xuất bản ở Seoul chứng tỏ ông đã trải qua thời niên thiếu sung túc và là một đứa trẻ hạnh phúc, toả sáng như ánh mặt trời theo mong muốn của cha ông.
Thời niên thiếu, Yoon Dong-ju là một thiếu niên năng động với tư cách là cầu thủ bóng đá của trường. Ông cũng rất khéo tay với việc có thể tự may quần áo và thêu tên của mình lên đồng phục. Và cũng là người có tài ăn nói với việc giành giải nhất trong cuộc thi hùng biện của trường. Đồng thời, ông cũng giỏi toán bao gồm cả hình học, rất năng động trong việc viết bài bằng máy in đến đêm khuya để đăng lên tạp chí của trường và có năng khiếu mỹ thuật. Trước sinh nhật lần thứ 17, vào đêm Giáng sinh năm 1934, ông đã viết ngày viết bài thơ của mình và ước mơ trở thành nhà thơ. Ông đã thu thập, sao chép các tác phẩm như <Đêm biên giới>,
Trường Cao đẳng Yeonhee mà Yoon Dong-ju theo học là một trường được thành lập bởi một nhà truyền giáo. Xung quanh trường có nhiều trường học và nhà thờ do các nhà truyền giáo thành lập. Vì vậy văn hoá Kitô giáo rất quen thuộc với ông. Vào mùa hè, ông làm giáo viên dạy Kinh thánh mùa hè (Nhà thờ Bắc Yong-jeong) ở quê nhà và học Kinh thánh tiếng Anh ở Nhà thờ Hyepjeong (Trường Đại học Ehwa) trong học kỳ. Ngoài ra, ông còn tự học tiếng Pháp và đọc các tác phẩm của Rilke, Valerie, Jied, Kierkegaard,v.v... Nhưng trước khi tốt nghiệp vào năm 1941, ông rất trăn trở với sự nghiệp của mình. Phải đấu tranh vũ lực như anh em cô cậu để tìm lại sức mạnh của đất nước hiện tại, hay chỉ cống hiến cho cuộc sống đức tin để xây dựng một quốc gia cho kiếp sau, hoặc làm công việc chuyên môn với tư cách là tri thức về thần học. Những trăn trở này có thể tìm thấy nhiều nơi trong 19 bài thơ của ông trong tập thơ <Trời, gió, sao và thơ> mà ông đã tập hợp trước khi tốt nghiệp.